به طور کلی چیلر ها به دو بخش کلی تقسیم می شوند: چیلرهای تراکمی و جذبی. کلمه ی چیلر به معنی سرد کن آب است و کاربرد تهویه ای دارد.
هر دو نوع چیلرهای تراکمی و جذبی، در انواع مختلف و با سیستم های متفاوت کار می کنند.
ویژگی های چیلرهای تراکمی و جذبی:
میخواهیم با ویژگی های چیلرهای تراکمی و جذبی آشنا شویم؛ چیلر تراکمی عمل سرمایش را انجام می دهد. چگونگی فعالیت این چیلر (تراکمی) به این صورت است که ابتدا با بالا رفتن فشار، گاز وارد کندانسور می شود. با پایین آمدن حرارت سبب می شود که گاز به مایع تبدیل شود. پس از آن ، از طریق شیر انبساط از دما کاسته می شود و با افزایش فشار وارد اپراتور می شود. آب که در کنار اپراتور قرار می گیرد و در نهایت چیلر آب سرد تولید می کند. این ها ویژگی های چیلر تراکمی بود.
حال به ویژگی های چیلر جذبی می پردازیم:
در ادامه توضیحات در ارتباط با ویژگی های چیلرهای تراکمی و جذبی باید گفته که کارکرد چیلر جذبی نیز تقریبا با چیلر تراکمی یکسان و برابر است. و تنها فرقی که دارند در نحوه عملکرد آن ها است، وجود مایعی شبیه لیتیوم بروماید سبب جذب بخار آب می شود، در این قسمت به وسیله پمپ آب و محلول مایع جذب کننده را انتقال می دهند، در آخر با گرم شدن محلول و بخار شدن آب محلول به داخل کندانسور وارد می شود.
تفاوت های اصلی چیلرهای جذبی و تراکمی چیست ؟
۱-مصرف انرژی:
همانطور که ذکر شد، چیلرهای تراکمی با برق و اکثر چیلرهای جذبی با گاز طبیعی کار می کنند.
برای مقایسه میزان بازدهی هر کدام از این چیلرها معیارهایی وجود دارد.
برای مثال نسبت بی بعد EER و COP که به بیان ساده همان ضریب عملکرد یک دستگاه می باشند، در این زمینه وجود دارد.
ضریب عملکرد چیلرهای جذبی بسیار پایین تر از چیلرهای تراکمی است. برای مثال COP در چیلرهای جذبی عمدتا بین 0.5 تا 1.2 می باشد. هرچه این عدد بزرگتر باشد، عملکرد دستگاه از نظر صرفه جویی در مصرف انرژی بهتر است. این در حالیست که در چیلرهای تراکمی این اعداد بین 2.5 تا 7 می باشند. پس می‌توان نتیجه گرفت تفاوت چیلر جذبی و تراکمی از نظر میزان مصرف انرژی به نفع چیلرهای تراکمی است.
۲- قیمت اولیه:
تفاوت چیلر جذبی و تراکمی در قیمت اولیه آنها بسیار مشهود است.
در حالت کلی خرید یک دستگاه چیلر جذبی، گران تر از یک چیلر تراکمی با همان ظرفیت است.
۳- وزن و ابعاد
تفاوت چیلر جذبی و تراکمی از نظر وزن و ابعاد به این صورت است که در چیلرهای جذبی به دلیل وجود متعلقات بیشتر و بزرگتر، وزن و ابعاد به نسبت چیلرهای تراکمی بیشتر است.
ذکر این نکته ضروری است که چیلرهای جذبی در محل موتورخانه نصب می شوند، اما چیلرهای تراکمی هم در موتورخانه (در نوع آب خنک) و هم در پشت بام یا حیاط (در نوع هواخنک) قابلیت نصب دارند.
چیلرهای جذبی نیاز به فضای بزرگتری برای نصب دارند.
۴- سطح صدای تولید شده:
چیلرهای تراکمی و جذبی از نگاه آلودگی صوتی با یکدیگر تفاوت دارند. اگر به کمپرسورهای چیلر های تراکمی توجه کنیم با سر و صدای بلندی مواجه هستیم و این مورد قسمتی از عملکرد این کمپرسورها است. در واقع لرزش هایی ایجاد می شود که نیاز به یک زیر ساخت با استحکام بسیار بالا نیاز است. در نقطه مقابل در ساختار چیلر های جذبی، بخار هیچ نوع قطعات متحرک وجود ندارد و این امر باعث می شود که سر و صدای آن کمتر شده و شنیده نشود و دیگر نیاز به زیر سازخت های به خصوص نباشد.
۵- طول عمر دستگاه:
چیلرهای تراکمی هواخنک به دلیل عدم استفاده از آب برای خنک کاری کندانسور و به طبع آن کاهش رسوبات سیستم و کمتر شدن متعلقات تاسیساتی، طول عمر بیشتری دارند.
۶- تعمیر و نگه داری:
یکی دیگر از تفاوت های بین چیلرهای تراکمی و جذبی، تعمیرات و نگهداری آن ها می باشد. ساختار و طراحی چیلر های تراکمی به نوعی است که قطعه کمپرسور در آن در واقع یک وسیله ضروری به شمار می رود. از طرف دیگر چند قطعه متحرک نیز وجود دارد که نیاز به روان شدن و خنک کاری هستند وعوض کردن قطعات به صورت دوره های مختلف انجام می گیرد. کمپرسورها بسیار سنگین و قیمت بالایی نیز دارند. اگر معیوب شوند هزینه بسیار زیادی را برای تعمیر آن ها باید صرف کنیم. خرابی این قطعات به اجزای دیگر چیلر ها مثل شیرهای مکش و… آسیب خرابی زیادی میزند. دقت کنید که موقعیت چیلر تراکمی و جذبی از هر نوع با هم متفاوت است.
مزایا و معایب چیلرهای جذبی:
– در چیلر های جذبی به خاطر عدم استفاده از برق به عنوان تامین انرژی، مصرف انرژی بسیار کم بوده و همچنین به فراهم کردن تجهیزات برق اضطراری نیازی ندارد.
– چیلر های جذبی نسبت به چیلر های تراکمی سر و صدا و لرزش کمتری دارد.
– از معایب چیلر های جذبی این که به دلیل کمتر بودن ضریب عملکرد چیلر جذبی ( حدودا ۱ ) نسبت به چیلر تراکمی ( حدودا ۳ )، بازدهی کمتری دارد.
– از دیگر معایب چیلر های جذبی می توان به عیب اقتصادی آن اشاره کرد، قیمت آن نسبت به تراکمی تقریبا پنجاه درصد بیشتر است.
– چیلر های جذبی معمولا یک برج خنک کننده دارند که مصرف آب زیادی دارند، پس در نتیجه، در مناطق کم آب نمی توان از چیلر های جذبی استفاده کرد.
مزایا و معایب چیلر تراکمی
– چیلر های تراکمی به نسبت چیلر های جذبی قیمت پایین تری دارند، که این یک ویژگی برای آن محسوب می شود.
– از چیلر های تراکمی می توان در هر شرایط آب و هوایی استفاده کرد.
– چیلر های تراکمی تجهیزات کوچکتری دارند و فضای کمتری را اشغال می‌کنند، همچنین دارای وزن کمتری نسبت به چیلر جذبی است.
– چیلر های تراکمی، به انرژی الکتریکی و برق پیوسته در مواقع اضطراری نیاز دارند که این یک عیب است.
– چیلر تراکمی سر و صدای بیشتری نسبت به جذبی دارد.
صرفه جویی در مصرف انرژی الکتریکی:
چیلرهای جذبی از گاز طبیعی ، گازوئیل یا گرمای تلف شده به عنوان منبع اصلی انرژی استفاده می کنند و مصرف برق آن ها بسیار بسیار کم است.
صرفه جویی درهزینه خدمات برق:
یک چیلر جذبی به دلیل اینکه انرژی کمتری صرف می کند ، هزینه را نیز کم می کند. در اغلب ساختمان ها نصب چیلرهای جذبی موجب آزاد شدن توان الکتریکی برای مصارف دیگر می شود.
صرفه جویی در هزینه تجهیزات برق اضطراری:
در مکان هایی مانند مراکز درمانی و یا سالن های کامپیوتر که وجود سیستم های برق اضطراری برای پشتیبانی تجهیزات خنک کننده ضروری و مهم است، استفاده از چیلر های جذبی باعث می شود صرفه جویی قابل توجهی در هزینه این تجهیزات خواهد شد.
